روش های نورپردازی ساختمان

یک اصل مهم در طراحی، نورپردازی ساختمان است. نورپردازی، موجب مشاهده‌ی بهتر کار خواهد شد و زیبایی طراحی را افزایش می‌دهد. امروزه در طراحی داخلی آپارتمان‌ها به کارگیری نورهای مخفی بسیار مرسوم است.

‌‌نورپردازی ساختمان یکی از با اهمیت‌ترین مواردی است که در طراحی داخلی مجتمع‌های مسکونی بایستی به آن توجه داشت. توجه به شدت و رنگ نورها نخستین اصل در نورپردازی می‌باشد. اصل دیگر این است که نباید نورها به داخل ساختمان راه بیابند، چرا که موجب رنجش ساکنین مجتمع می‌گردند. منبع نور جز در موارد خاص نبایستی مشاهده شود. جت لایت یکی از بهترین منابع نور برای نورپردازی نمای بیرونی ساختمان است که در ادامه آن را بررسی می‌کنیم.

نورپردازی بایستی هدفمند صورت بگیرد و موجب زیبایی بیشتر ساختمان شود. هماهنگی میان رنگ متریال‌های به کار رفته و رنگ نورها، یکی از با اهیمت‌ترین نکاتی است که بایستی در زمان برنامه‌ریزی جهت نورپردازی نمای ساختمان به آن دقت نمود.

علاوه بر این به این مسئله نیز بایستی توجه داشت که کدام یک از جنبه‌های معماری مورد نظر باشد. یکی دیگر از اصول و ضوابط نورپردازی ساختمان در ارتباط و هماهنگی میان فضای اطراف و نوع آرایش دیواره‌های صاف و یکنواخت متناسب با آیینه مجاور است.

بایستی بررسی شود که آیا در طول سطح دیوار یا لبه‌ها، خط پیش آمدگی وجود دارد‌، نظم در آرک‌ها و قوس‌ها چگونه است، ایوان یا ستون در نمای خارجی استفاده شده است، آیا مناره، برج و یا سایر المان‌های شاخص در نمای ساختمان پیدا می‌شود؟

4 روش پر طرفدار نورپردازی نمای بیرونی ساختمان

برای تامین نور نمای بیرونی ساختمان 4 منبع زیر کاربرد بسیار زیادی دارند:

نورپردازی خشن

نورپردازی خشن به منظور نمایش عناصر معماری، سطوح و بافت‌های کوچک در نمای ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با به کارگیری این شیوه نمی‌توان سطح وسیعی از بنا را نشان داد چرا که ابزارها و وسایل نورپردازی بر روی همان بخش‌ها و سازه‌هایی که قرار بر مورد توجه واقع شدن آن‌هاست، نصب می‌گردند.

نورپردازی یکدست

به طور معمول نورپردازی نرم و یک‌ دست از یک نقطه‌ی مجاور نمای ساختمان آغاز می‌شود. در این شیوه می‌توان نما را در سطح وسیعی به طور یکنواختی روشن نمود.

نورپردازی از داخل و خارج

در این نوع از نورپردازی نرده بالکن، پنجره‌ها و المان‌هایی که مختص نمای بیرونی ساختمان هستند، به کار گرفته می‌شوند.

به طور مثال به وسیله‌ی فیبرهای نوری و همچنین لامپ‌های نئونی، به لبه‌های خطوط مورد استفاده در نمای بیرونی ساختمان جلوه‌ی زیبایی می‌بخشند تا بیشتر طول و حجم ساختمان به چشم بیاید.

این شیوه نورپردازی نمای بیرونی ساختمان، موجب جذابیت و چشمگیر بودن ظاهر ساختمان می‌شود.

لازم به ذکر است که به منظور برجسته نمودن نمای خارجی مجتمع‌های مسکونی، به هیچ وجه منابع نور را نبایست در زیر پنجره‌ها قرار داد، چرا که توجه بسیاری را به خود جلب می‌نمایند.

نورپردازی منطقه ای

با تاکید بر روی مناطقی از قبیل ستون‌ها، بالکن‌ها و پنجره‌ها، هارمونی کلی ساختمان به نمایش در می‌آید. به طور مثال بلندی و استحکام بنا از طریق تاکید بر ستون‌های پلان ساختمان به مخاطب القا می‌شود.

5 المان مهم نورپردازی ساختمان

در نورپردازی ساختمان از المان‌های بسیاری استفاده می‌شود که با اهمیت‌ترین آن‌ها لامپ و یا برخی چراغ‌ها در نورپردازی نما می‌باشد. چراغ نورپردازی بر اساس مدل کار انتخاب و طراحی می‌شود.

به طور معمول این نوع چراغ‌ها در توان‌های گوناگونی تولید می‌شوند و مقدار پرتاب نور آن‌ها با هم متفاوت است. المان‌های قابل استفاده و مناسب در نورپردازی ساختمان شامل موارد زیر می‌شود:

• نورپردازی توسط چراغ‌های LED
• نورپردازی توسط وال واشر ال‌ای ‌دی
• نورپردازی توسط ریسه ال‌ای‌ دی
• نورپردازی توسط چراغ‌های دکوراتیو
• نورپردازی توسط جت لایت

امروزه به کارگیری چراغ‌های ال ای دی برای نورپردازی ساختمان گسترش بسیاری یافته است. در این روش خود چراغ‌ها مشاهده شده و از بالا و پایین چراغ، باریکه‌های نور روی ساختمان تابیده می‌شوند.

به طور معمول این شیوه برای مجتمع‌های مسکونی و ساختمان‌های تجاری قابل استفاده است. ضمن اینکه می‌توان از چراغ‌های دکوراتیو نیز استفاده نمود. یکی از خصوصیات این نوع چراغ‌ها تنوع زیاد در طرح چراغ و رنگ نور آن‌هاست.

در حقیقت می‌توان در این شیوه به بخش‌های گوناگون ساختمان باریکه‌های نور رنگی تاباند. بایستی توجه داشت که نور به داخل ساختمان‌ها راه نیابد. علاوه بر این چنانچه نمای ساختمان دارای سطحی سخت و نامناسبی همچون آجر نماست، این شیوه می‌تواند مناسب‌ترین راه‌حل جهت نورپردازی ساختمان باشد. خصلت دیگر این چراغ‌ها رنگ‌های متنوع، طول و عرض متفاوت باریکه‌های نور است.

5 نور مخصوص نورپردازی ساختمان

• پروژکتور ال‌ای‌دی روی سازه‌های سنگی و بتنی مورداستفاده قرار می‌گیرد و قسمت گسترده‌ای از نما را روشن می‌نماید. برای نورپردازی نمای ساختمان می‌توان از پروژکتورهای دست ساز استفاده نمود. این نوع چراغ‌ها با مطلوب‌ترین متریال و از مناسب‌ترین نوع ال‌ای‌دی تهیه شده‌اند.
• چراغ‌های دکوراتیو که روی قسمتی از سازه متمرکز هستند، برای نورپردازی نمای ساختمان به کار نمی‌روند. به طور مثال چنانچه روی ساختمان مورد نظر مجسمه‌ای قرار دارد، از طریق چراغ‌های دکوراتیو می‌توان نور را روی آن متمرکز نمود. این نوع چراغ‌ها قادرند نورهای رنگی تولید نمایند.
• ریسه‌های ال‌ای‌دی رنگی که به منظور خط کشی نوری ساختمان به کار می‌روند، قادر هستند رنگ‌های متنوعی داشته باشند.
• جت لایت‌ها که روی زمین جای می‌گیرند، نور را به طور پرتابی روی ساختمان ساطع می‌سازند. چنانچه قصد نورپردازی ستون‌های ساختمان را داشته باشید، می‌توانید جت لایت مختص نورپردازی ساختمان را تهیه نموده و در بخش پایین ساختمان به شکل روکار نصب نمائید تا نور را با طول زیاد به شکل پرتویی روی ساختمان بتاباند.
• وال واشرهای ال‌ای‌دی که می‌توان آن‌ها در بخش‌های بالایی یا پایینی ساختمان نصب نمود، با رنگ‌های دلخواه نوری ملایم را روی ساختمان مد نظر منتشر می‌کند. وال واشرهای دست ساز از طریق ال‌ای‌دی‌های پر قدرت و متریال با کیفیتی که دارند، المان‌های مطلوبی جهت نورپردازی نمای ساختمان هستند.

2 چراغ اصلی نورپردازی نمای ساختمان

2 چراغ دفنی و وال واشر در نورپردازی ساختمان طرفداران بسیار زیادی دارد  در ادامه هر یک را جداگانه بررسی می‌کنیم:

چراغ دفنی – زیرزمینی

یکی از چراغ‌های پر استفاده در نورپردازی نمای ساختمان، چراغ‌های دفنی هستند. چراغ‌های زمینی نور را به شکل هاله‌ای از نور به اجسام تابانده و سایه روشن‌های زیبایی را ایجاد می‌کنند.

از چراغ‌های زمینی در نورپردازی فضاهای عمومی، حیاط، نمای ساختمان و حتی محیط‌های داخلی استفاده می‌گردد. این گونه چراغ‌ها در زمین دفن شده و برای برجسته نمودن محیط به کار می‌روند.

یکی از انواع چراغ‌های زمینی، چراغ دفنی LED همراه با نانو و نورهای رنگی است که می‌توان آن‌ها را در زوایای متفاوت پخش نور طراحی نمود.

این گونه چراغ‌ها را می‌توان با سیستم‌های کنترل از راه دور و سیستم‌های کنترلی دیجیتال (DMX) مدیریت کرده و طیف گسترده‌ای از نورها و افکت‌های مختلف را ایجاد نمود. چراغ‌های زمینی دارای طول عمر بالایی بوده و پیاده‌سازی، تعمیر و نگهداری آن‌ها به صرفه است.

با نظر به موقعیت قرارگیری آن‌ها، در مقابل نفوذ آب مقاوم بوده و دارای خصلت ضدخش و خمیدگی هستند.

چراغ وال واشر

یکی از پرمصرف‌ترین چراغ‌ها در نورپردازی نمای ساختمان، چراغ‌های ‌وال‌واشر هستند که به منظور نورپردازی دیوارهای صاف به کار می‌روند.

چراغ‌های ‌وال‌واشر را می‌توان از کنار یکدیگر قرار دادن تعدادی لامپ کوچک تهیه نمود. چراغ‌ ‌وال‌واشر نور یکدست طولی ایجاد می‌کند.

این ویژگی چراغ‌ ‌وال‌واشر در نورپردازی ساختمان‌هایی که مرتفع هستند، بسیار کارآمد است. لازم به ذکر است که میزان پرتاب نور در انواع گوناگون آن متفاوت بوده و بسته به نیاز پروژه مشخص می‌گردد.

زاویه و جهت تابش نور در این نوع چراغ‌ها را می‌توان کنترل کرد. به دلیل توان مصرفی پایین در چراغ‌ ‌وال‌واشر، موجب صرفه جویی در مصرف برق می‌شود. این چراغ‌ها در مقابل شرایط جوی، ضربه و رطوبت دارای مقاومت مطلوبی هستند.

نورپردازی نمای ساختمان کلاسیک

اکثر افراد ترجیح می‌دهند تا برای نورپردازی نمای ساختمان خود از نمای رومی و یا کلاسیک بهره ببرند. انواع سنگ‌های ساختمانی با قیمت‌های بالا همچون سنگ تراورتن در نمای رومی استفاده می‌شوند.

نمای کلاسیک سنگی یکی از بهترین و شیک‌ترین نماهای بیرونی ساختمان به شمار می‌رود. در حال حاضر افزون بر ساختمان‌های دو طبقه، در نورپردازی نمای ساختمان‌های ویلایی نیز از نمای رومی استفاده می‌گردد.
در زمان نورپردازی نمای ساختمان کلاسیک بایستی به چگونگی تابش نور در تاریکی شب و ریزه‌کاری‌های ساختمان دقت کافی داشت. چنانچه ساختمان با نمای کلاسیک برخوردار از سقف گنبدی شکل همراه با حاشیه‌های کنده‌کاری باشد؛ مطلوب است که نورپردازی به نحوی باشد، که حاشیه اطراف گنبد پرنورتر از خود گنبد باشد.

این مسئله موجب می‌شود که ساختمان‌ شیک و جذاب‌ به نظر برسد و مخاطب را مجذوب نورپردازی‌ها گرداند.
در نورپردازی نمای ساختمان کلاسیک می‌بایست از منابع نوری بیهوده اجتناب نمود و متناسب با جزئیات نما و نوع المان‌ها، نورپردازی را طراحی نمود. به کارگیری نورپردازی به منظور تاکید بر المان‌های کلاسیک که بیانگر شکوه معماری این نوع ساختمان است، می‌باشد.

برای مثال ستون‌ها نشان دهنده‌ی بلندی و شکوه بوده و نورپردازی المان‌های عمودی شکوه نما را افزایش می‌دهد. المان دیگر طاق‌ها و سردرها هستند که به طور معمول در نمای کلاسیک مشاهده می‌شوند، که نورپردازی این بخش به شکوه و تجمل این نوع معماری کمک می‌کند.

نورپردازی ساختمان دو طبقه

نورپردازی نمای ساختمان دو طبقه هر چه جذاب‌تر و زیباتر باشد، هزینه‌ی ساختمان نیز افزایش می‌یابد. نمای ساختمان‌هایی که دو یا چند طبقه بیشتر دارند در معرض دید عموم هستند، در نتیجه لازم است دقت لازم را در طراحی آن‌ها به خرج داد.

در حال حاضر به منظور نورپردازی نمای ساختمان‌ دو طبقه و دوبلکس تلفیقی از مصالح ساختمانی، دو و یا چند رنگ و طرح‌های مختلف به کار می‌رود.

افزون بر این ، نورپردازی نمای خارجی ساختمان یکی دیگر از نکاتی است که بایستی به آن توجه کافی داشت. با طراحی نورپردازی مدرن لوکس در شب می‌توان جذابیت و زیبایی نمای ساختمان را چند برابر نمود.

نورپردازی نمای ساختمان‌ دو طبقه می‌بایست براساس نوع کاربری و استفاده‌ای که آن بنا دارد صورت بگیرد. در نورپردازی عمده‌ای از ساختمان‌های کم ارتفاع همچون رستوران، گالری و کافی شاپ در فضای ورودی و تابلوها نقش بسزایی را ایفا می‌نمایند.

این نورپردازی به نحوی در مقیاس خرد محیط‌های شهری تعریف می‌گردد و از این رو دید انسانی در آن حائز اهمیت است.

در نظر گرفتن همجواری‌ها در نورپردازی نمای ساختمان‌های دو طبقه اهمیت بسیاری دارد. به طور مثال در یک راستا نورپردازی نمای ساختمان‌ دو طبقه می‌تواند از یک الگوی معین پیروی نماید و منظره‌ای یکپارچه را در شب ایجاد کند.

در نورپردازی ساختمان‌ دوطبقه بایستی از چشم زدگی جلوگیری و خیرگی را کنترل نماید. از این رو مناسب‌ترین منبع نور، به صورت مخفی است.

نورپردازی نمای برج

نکته‌ی دارای اهمیت در نورپردازی نمای برج‌ مسکونی این است که به نحوی انتخاب و طراحی ابزارها صورت بگیرد که هیچ نوع آلودگی نوری یافت نشود. این آلودگی نوری در خارج از برج مسکونی می‌تواند موجب آزار عابرین و یا همسایگان شود و از طرفی دیگر احتمال دارد تا بر فضامحیطی داخلی برج نیز تاثیر بگذارد.

در شب که آلودگی نوری وارد قسمت‌های داخلی برج شود، بدیهی است که مطلوب نبوده و سبب آزار و سلب آسایش ساکنین خواهد شد. از آنجا که رفت و آمد افراد به برج‌‌های مسکونی بسیار است، بایستی این نکته را در نظر داشت که نورپردازی صحیح و برحسب اصول قسمت‌های ورودی و خروجی برج دارای اهمیت بسیاری است.

به طور کلی بایستی همواره این اصل مد نظر باشد که در یک برج مسکونی آسایش و رفاه حال افراد آن، در قیاس با زیبایی در اولویت می‌باشد.
نورپردازی نمای برج‌ با کاربری‌های خدماتی و یا اداری بایستی به صورتی باشد که تا اندازه‌ی ممکن از نورهای اضافه استفاده نشود. این نوع برج‌‌ها بایستی به گونه‌ای زیبا، منظم و عاری از اضافه کاری تحت نورپردازی قرار گیرند.

از طرفی دیگر نوع کاربری هر اداره‌ای می‌‌تواند بر نورپردازی نهایی برج مربوطه تاثیر بسیاری داشته باشد و به بیان دیگر نورپردازی صحیح این محل‌ها در شب می‌تواند بیانگر هویت حقیقی این گونه برج‌‌ها باشد.

نورپردازی نمای ویلا

ویلاها ساختمان‌هایی می‌باشند که عمدتاً دارای طراحی‌ وایده‌ی ویژه‌ای هستند. مد نظر قرار دادن ایده اصلی معماری، نورپردازی و المان‌ها به منظور مشخص کردن آن‌ها دارای اهمیت بسیاری است.

از سویی با نظر به استفاده‌ی فضاهای گوناگون، نورپردازی نمای ویلا می‌تواند همراه با یک سناریو انجام شود. به طور مثال در استفاده از نورپردازی نمای ویلا، به المان‌های برجسته و روش به کارگیری آن‌ها در ساعت‌های گوناگون به شکل سناریوهای متفاوت توجه شده و افراد به شکل تعاملی در روش به کارگیری فضا تاثیرگذار هستند.
وجود تراس‌ها و روف گاردن موجب می‌شود تا نورپردازی نمای ویلا بر اساس این محیط‌ها و به طور کاربردی انجام پذیرد و تأثیر چشمگیری در نورپردازی کل داشته باشند. نورپردازی محوطه (لندسکیپ) و نورپردازی استخر نیز بهتر است با توجه به نورپردازی نمای ویلا انجام شوند و مجزا از آن نباشد، بلکه در راستای ایده اصلی همزمان شکل بگیرد.

در نورپردازی محوطه می‌توان با استفاده از هر کدام از المان‌های مورد نظر همچون درخت، پله، فضای نشستن، مسیر، فضای سبز، آلاچیق‌ها و … از چراغ‌های مخصوص در دما و شدت نورهای متنوع استفاده نمود.

بایستی توجه داشت که نورپردازی ناصحیح می‌تواند افزون بر آلودگی نوری و آزار افراد موجب آسیب رسیدن به گیاهان، محیط زیست و فضای سبز شود.